جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران جمعیتی مردمی است که در سال ۱۳۶۲ به همت چند پزشک و استاد دانشگاه، روحانیون و خیرین به‌منظور مبارزه با استعمال دخانیات و افشای بیماری‌های ناشی از آن و مضرات گسترده دیگر در زمینه‌های بهداشتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و … تأسیس گردید. در طول این مدت افراد علاقه‌مند و دلسوز به این نهاد مردمی و عام‌المنفعه پیوستند. در حال حاضر هیئت‌امنا جمعیت حدود ۵۰ نفر از شخصیت‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و … تشکیل می‌دهند. این جمعیت غیرسیاسی بوده و به دولت، سازمان و مؤسسات حکومتی و ارگانی وابسته نیست و هزینه‌های جاری آن توسط افراد خیر و علاقه‌مند و سازمان‌های پشتیبان تأمین می‌گردد.

افقی که جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات برای فعالیت‌های خود تعریف کرده است، رسیدن به جامعه عاری از دخانیات و زیان‌های بهداشتی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی حاصل از آن است. جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران برای دستیابی به جامعه بدون دخانیات و برای کاهش زیان‌های بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ناشی از استعمال دخانیات و برای پیشگیری از این موارد و حفظ این ارزش‌ها تلاش می‌نماید تا با اطلاع‌رسانی، آگاه‌سازی و آموزش به این مهم دست یابد. این جمعیت باهدف ارتقای سلامت جامعه در تلاش است تا از بار مرگ‌ومیر ناشی از استعمال دخانیات در ایران که سالانه حدود ۶۰ هزار نفر هست بکاهد و روند رو به رشد مصرف دخانیات را در کشور به پایین‌ترین حد ممکن برساند؛ و این میسر نمی‌شود مگر با همکاری همه‌جانبه مردم و نهادهای دولتی و غیردولتی.

یکی از مؤثرترین فعالیت‌های جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران، راه اندازی کلینیک‌های ترک دخانیات بوده است. این مرکز خدماتی رایگان ارائه می‌دهد مانند برگزاری کلاس های ترک دخانیات شامل ویزیت، تست تنفس، نیکوتین درمانی و مشاوره طی دوره، ارائه مشاوره فردی و گروهی، برگزاری کلاس در مناطق و مراکز مختلف در سطح شهر، پیگیری مستمر و مشاوره در طول ترک، در زمینه ی ترک دخانیات ارائه می‌شود. از دیگر اقدامات این جمعیت طرح پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات) است که باهدف کاهش استعمال دخانیات در بین دانش آموزان برای اولین بار در کشور در سال ۹۵ در شهرستان ورامین شروع شد. این طرح باهدف اجرا در سطح ملی، هم‌اکنون در ورامین به‌عنوان پایلوت در حال اجراست که در حال حاضر بیش از ۵۰۰۰ نفر دانش‌آموز را آموزش داده است، این طرح در بیش از ۶۵ مدرسه مقطع راهنمایی آموزش‌های لازم توسط تسهیلگران رشته‌های روانشناسی با ارتباط مستقیم با والدین، معلمان و دانش آموزان ارائه می‌شود. این طرح در چند فاز، ابتدا در مدرسه و سپس در محله و در مراحل بعد به ترتیب در سطح شهر، شهرستان، استان و درنهایت در کل کشور به اجرا درخواهد آمد، طرح در حال حاضر با گذر از فاز مدرسه و محله در سطح شهر گسترده شده است. واحد آموزش جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران با استناد به اسناد بالادستی (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران سیاست‌های کلی نظام سلامت ابلاغی مقام معظم رهبری، شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست‌های کلی قضایی کشور، سند ششم توسعه، سند توسعه بخش بهداشت، درمان و سلامت، حوزه و دانشگاه، سیاست‌های کلی مبارزه با مواد مخدر و اعتیادآور…) و ازجمله مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و ابلاغیه تحت عنوان اهـدافـ بخشـی نظـام علـم، فنـاوری و نـوآوری کشـور (بندهای دوم و سوم و چهارم، ۱۳۸۹) می‌کوشد: جامعه‌ای دانش بنیان، عدالت محور و برخوردار از انسان‌های شایسته، فرهیخته و نخبه در راستای تعمیق و گسترش آموزش‌های عمومی و تخصصی همراه با تقویت اخلاق و آزاداندیشی و روحیه خلاقیت در آحاد جامعه مستقر نماید. همچنین با توسل به توسعه علوم و فناوری‌های نوین و نافع، متناسب با اولویت‌ها و نیازها و مزیت‌های نسبی، سیاست‌گذاری می‌نماید.