مقاله در تبیین موانع موجود بر سر راه تحقق جامعه مدنی در خاورمیانه به عوامل مختلف فرهنگی، سیاسی و ساختاری اشاره دارد. نویسنده منطقه خاورمیانه را منطقه ای متفاوت از دیگر نقاط جهان تلقی می‌نماید که در آن موانع پذیرش دگرگونی‌های سیاسی می‌شود.
نویسنده با برشمردن سه مورد مقاوم بودن مردم خاورمیانه نسبت به محیط خارج از آن، غربی بودن مفهوم جامعه مدنی و فقدان دلایل لازم برای تغییر دیدگاه‌های فرهنگی جوامع خاورمیانه به مسئله موقعیت جامعه مدنی و مفهوم عقلانیت تأثیر آن بر نهادها و ساختارها اشاره می‌کند. در حالی که در خاورمیانه مسئله امنیت بر آن برتری می‌یابد و این روابط را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
وی در تبیین علل کندی حرکت تشکیلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عقلانی به سه رهیافت ذهن خاورمیانه ای، مفهوم از حکومت و شیوه خاورمیانه ای روابط متقابل اجتماعی اشاره می‌نماید و نتیجه می‌گیرد به دلیل ضعف‌های ساختاری موجود، اکثریت جوامع خاورمیانه ای برمبنای سنت‌هایی کاملاً متفاوت با اصول جامعه مدنی زندگی و فکر می‌کنند و رسیدن به جامعه مدنی مستلزم تعهد پایدار و به‌طور مداوم توسعه یافته است و برای برداشتن موانع فرهنگی وجود یک نیروی محرکه اقتصادی و یا سیاسی قدرتمند بومی یک ضرورت تلقی می‌شود.
کلیدواژه: جامعه مدنی، خاورمیانه، موانع فرهنگی
ارجاع: سریع القلم، محمود (1379) چشم انداز جامعه مدنی در خاورمیانه: تحلیل موانع فرهنگی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، (4)7: 71-59.