چالش‌های پیش روی جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران
Challenges facing civil society in the Islamic Republic of Iran
امروزه مفهوم جامعه مدنی در اندیشه سیاسی مدرن جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است. این مفهوم علاوه بر آنکه در سیر تحول تاریخ اندیشه سیاسی از جایگاه دیرینه ای برخوردار است، در عین حال توجه و تعمق مجدد در مفهوم آن و تعیین نقش و موقعیت و مصداق‌های آن در جوامع مختلف رویکردی است نوین و مثبت که پژوهشگر علم سیاست را از افق محدود "علم سیاست مترادف با علم دولت" رهایی می‌بخشد و به وی کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از همبستگی‌های اجتماعی و نحوه عمل نهادهای خودمختار اجتماعی که در برابر سیاست کاربرد زور و اقتدار طلبی می‌ایستد و علی رغم تغییراتی که در دولت‌ها به وجود می‌آید به حیات خویش تداوم می‌بخشند به دست بیاورد.
جامعه مدنی در چند سده اخیر، به عنوان ایده ای که بر اساس آن، جامعه به صورت نهادها و گروه‌های مستقل مردمی سازمان می‌یابد، وارد بستر گفتمان‌های مختلف شد. در دهه‌های پایانی قرن بیستم، جنبش‌هایی در سطح جهانی در جهت ایجاد و گسترش جامعه مدنی آغاز گشت و به عنوان یک شعار توسط مخالفین حکومت‌های کمونیستی اروپای شرقی و در کشورهای آمریکای جنوبی و لاتین، مطرح و موجب نیرومند شدن نهادهای مدنی شد. دولت‌ها و برخی سازمان‌های بین‌المللی نیز تلاش وافری را برای گسترش و نهادینه کردن آن به کار گرفتند. ورود جدی مباحث جامعه مدنی در ایران، به یکی دو دهه اخیر بر می‌گردد. همچون دیگر پدیده‌های وارداتی از غرب، مهم‌ترین دغدغه و کشمکش فکری، ارائه مفهوم و نسبت این پدیده با اسلام و اندیشه و فرهنگ اسلامی است. این چالش فکری، اذهان برخی از متفکرین و نویسندگان و حتی مسئولین جامعه را به خود مشغول کرده است.
بر اساس نتایج این تحقیق، می‌توان ساخت قدرت و دولت‌های منشعب از این ساخت را به عنوان مهم‌ترین مانع رشد جامعه مدنی و همچنین تأثیراتی که بر نهادهایی دیگر می‌گذارد در نظر گرفت و همچنین به سقوط سرمایه اجتماعی و ناقص بودن روند جامعه پذیری سیاسی در جامعه به عنوان موانع دیگر اشاره کرد. هدف اصلی در این پژوهش شناسایی و بررسی چالش‌های پیش روی جامعه مدنی در جمهوری اسلامی بوده و روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد.
کلیدواژه: جامعه مدنی، جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ سیاسی، هویت، اجتماعی شدن از نظر سیاسی، چالش، سرمایه اجتماعی
ارجاع: پوررضا، علی اکبر (1389) چالش‌های پیش روی جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
جامعه مدنی در چند سده اخیر، به عنوان ایده ای که بر اساس آن، جامعه به صورت نهادها و گروه‌های مستقل مردمی سازمان می‌یابد، وارد بستر گفتمان‌های مختلف شد. در دهه‌های پایانی قرن بیستم، جنبش‌هایی در سطح جهانی در جهت ایجاد و گسترش جامعه مدنی آغاز گشت و به عنوان یک شعار توسط مخالفین حکومت‌های کمونیستی اروپای شرقی و در کشورهای آمریکای جنوبی و لاتین، مطرح و موجب نیرومند شدن نهادهای مدنی شد. دولت‌ها و برخی سازمان‌های بین‌المللی نیز تلاش وافری را برای گسترش و نهادینه کردن آن به کار گرفتند. ورود جدی مباحث جامعه مدنی در ایران، به یکی دو دهه اخیر بر می‌گردد. همچون دیگر پدیده‌های وارداتی از غرب، مهم‌ترین دغدغه و کشمکش فکری، ارائه مفهوم و نسبت این پدیده با اسلام و اندیشه و فرهنگ اسلامی است. این چالش فکری، اذهان برخی از متفکرین و نویسندگان و حتی مسئولین جامعه را به خود مشغول کرده است.
بر اساس نتایج این تحقیق، می‌توان ساخت قدرت و دولت‌های منشعب از این ساخت را به عنوان مهم‌ترین مانع رشد جامعه مدنی و همچنین تأثیراتی که بر نهادهایی دیگر می‌گذارد در نظر گرفت و همچنین به سقوط سرمایه اجتماعی و ناقص بودن روند جامعه پذیری سیاسی در جامعه به عنوان موانع دیگر اشاره کرد. هدف اصلی در این پژوهش شناسایی و بررسی چالش‌های پیش روی جامعه مدنی در جمهوری اسلامی بوده و روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی می‌باشد.
کلیدواژه: جامعه مدنی، جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ سیاسی، هویت، اجتماعی شدن از نظر سیاسی، چالش، سرمایه اجتماعی
ارجاع: پوررضا، علی اکبر (1389) چالش‌های پیش روی جامعه مدنی در جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان.
