پایگاه دانش جامعه مدنی

نوع منبع
کتب

ناشر
شرکت انتشارات اختران کتاب

سال نشر
1388

دولت و جامعه‌ی مدنی

Selections from the prison notebooks of Antonio Gramsci

پدیدآور(ان): آنتونیو گرامشی

رشته دانشگاهی: مدیریت

اهمیت گرامشی نه تنها به اعتبار مبارزات عملی و درایت نظری و اهمیت تاریخی زندگی و آثار خود اوست، بلکه این حقیقت که متفکرین جدی و پراهمیتی چون پولانزاس(Poulantzas )، بتلهایم(Bettelheim) ، کلتی(colletti) و آلتوسر(Althusser) عميقا از تفکر گرامشی تأثیر پذیرفته اند، بر حساسیت و جذابیت آثار او می افزاید. علاوه بر این، گرامشی تمامی آثار خود را در یکی از حساس ترین مراحل تاریخ اروپا، به طور اعم و نهضت کارگری، به طور اخص، نوشت و بخش مهمی از این آثار، از جمله دولت و جامعه مدنی را، حول مسئله شرایط تاریخی، سرشت و پایگاه اجتماعی و بنیادهای فکری و فلسفی پدید؛ فاشیسم متمرکز کرد و لاجرم، در هر ارزیابی و تحلیل ژرف و همه جانبه از این پدیده، آشنایی با آثار او ضرورتی مبرم و اساسی به شمار می آید.

مضمون اساسی یادداشت های زندان تحلیل و تعلیل تاریخ ایتالیا، جزم اندیشی در مارکسیسم، نقش جامعه مدنی و ماهیت ایدئولوژی بورژوایی، ظهور فاشیسم در ایتالیا و سرانجام استراتژی و تاکتیک مبارزاتی است. برای درک نظرات گرامشی درباره دست کم سه بحث اخیر، دولت و جامعه مدنی سهمی اساسی دارد.

اصولا خود مفهوم جامعه مدنی به عنوان کلیت پیچیده و پوینده ای از نهادها و روابط و تشکیلات و سنن و خصوصی و عمومی که بین دولت و ابزار قهریه و قانونی آن از یک سو، و زیربنای اقتصادی از سوی دیگر، قرار دارد، مورد توجه خاص گرامشی بوده است. در حقیقت، گرامشی سهم بسزایی در زدودن مارکسیسم از زنگار اقتصادزدگی بزنشتین ها و کائوتسکی ها و سایر اکونومیست های انترناسیونال دوم به عهده دارد و در این رهگذر، مفهوم جامعه مدنی و اهمیتی که گرامشی برای آن قائل بود، نقش کلیدی ایفاء کرده است.

موضوع اصلی کتاب حاضر بررسی مفهوم جامعه مدنی از منظر گرامشی است که مشتمل بر بیست و شش فصل به شرح زیر است:

فصل 1: ملاحظاتی پیرامون برخی جوانب ساختمان احزاب سیاسی در دوره های بحران های ارگانیک

فصل ۲: قیصرگرایی

فصل 3: حکایت سگ آبی

فصل ۴: تهییج و تبلیغ

فصل ۵: فلسفه دوران

فصل 6: مبارزه سیاسی و جنگ نظامی

فصل ۷:گذار از جنگ مانوری (حملات مستقیم) به جنگ موضعی در حوزه سیاسی

فصل ۸: سیاست و علوم نظامی

فصل 9: انترناسیونالیسم و سیاست ملی

فصل 10: مسئله «انسان جمعی» یا مسئله «همنوایی اجتماعی»

فصل ۱۱: جامعه شناسی و علوم سیاسی