بلایا و بحران‌ها رویدادهای مختل کننده ای هستند که معمولاً مهار آن‌ها فراتر از ظرفیت پاسخ‌دهی سیستم‌های محلی و منطقه ای است. کشور ما رتبه اول را از لحاظ تنوع مخاطرات در دنیا دارا می‌باشد، به طوری که از ۴۳ نوع حادثه شناخته شده در سطح جهان، ۳۴ مورد آن در ایران رخ می‌دهد و ۹۰ درصد جمعیت آن در معرض بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل قرار دارند. از میان بلایای طبیعی رخ داده در ایران، زلزله دارای بیشترین تکرار و مخرب ترین تأثیرات بوده است، به طوری که در ۹۰ سال اخیر باعث از بین رفتن بیش از ۱۸۰ هزار نفر شده است که نمونه بارز آن، زلزله 4/6 ریشتری بم با بیش از ۳۰ هزار کشته و ۱۰ هزار مجروح است.
در زمان بلایا، معمولاً برای کمک به مجروحان و قربانیان، بازسازی و آموزش عمومی نیاز به همکاری داوطلبان است. ایده آل آن است که داوطلبان قبلاً در سازمان‌های مرتبط ثبت نام کرده و توانمندی اجرای عملیات را بسته به شرایط داشته باشند. شناخته شدن داوطلبان قبل از بلایا، آموزش، توانمندسازی آن‌ها در امور حیاتی و عکس‌العمل سریع و اثر بخش در زمان نیاز، اهمیت به سزایی دارد؛ اما آنچه مسلم است، عدم ثبت نام تمامی داوطلبان قبل از رخداد بلایا می‌باشد. این داوطلبان معمولاً به صورت خودجوش وارد صحنه می‌شوند.
هدف اصلی از این درس آموخته بررسی چالش‌های داوطلبان به عنوان بخشی از تیم پاسخ به بحران برای کمک و امداد در زلزله است؛ و همچنین روشن کردن مهارت‌ها و توانایی‌های مورد نیاز داوطلبان است که پس از بلایای طبیعی مانند زلزله 21/8/1396 از گله – سرپل ذهاب داوطلب می‌شوند. در این گزارش خلاصه نتایج بازدید میدانی و بررسی از زمان شروع حادثه تا ۶ روز بعد از وقوع حادثه است که توسط دپارتمان سلامت در حوادث و بلایای دانشگاه علوم پزشکی آجا انجام گرفته است.
کلیدواژه: بحران، مخاطرات، داوطلبان
ارجاع: شریفی فر، سیمین تاج و نظری، سعید (1398)، درس‌هایی از مدیریت داوطلبان در زلزله غرب کشور (ازگله – سرپل ذهاب)، (نامه به سردبیر). علوم مراقبتی نظامی، (3 (مسلسل 21) )6: 170-169.