مفهوم مدنیت در اندیشه سیاسی - اجتماعی با مفاهیم تمدن و شهروندی در پیوند است. از این رو، این مفهوم، صرفاً، مفهومی اخلاقی نیست که بتوان آن را فقط با کردارهای اخلاقی مشخص کرد، بلکه مفهومی ناظر بر سامان سیاسی و اجتماعی است؛ سامانی که بر زمینه تفاوت‌ها و تمایزهای بسیار گوناگون میان افراد، قشرها و ... طبقات اجتماعی و نیز میان حاکمان و مردم و تعارض‌های برآمده از این تفاوت‌ها الزامی می‌شود، چه در عرصه سیاست و چه در حوزه جامعه همواره منافع و مصالح گوناگون، متفاوت و گاه متضادی وجود دارند که چه‌بسا، در تعارض و ستیز باهم قرار می‌گیرند.

در حوزه سیاست و جامعه ممکن نیست تمایز، انفکاک، اختلاف، تضاد و بنابراین، تعارض و ستیزه وجود نداشته باشد، مسئله مدنیت، در اساس، عبارت است از جستجوی پاسخی مسالمت جویانه و روادارانه برای این ویژگی اجتناب ناپذیر سیاست و اجتماع. از این رو، مفهوم مدنیت، در اساس مفهومی سیاسی- اجتماعی است. در این کتاب مفهوم مدنیت و ضد آن نامدنیت را همچون مفاهیمی سیاسی - اجتماعی در نظر گرفته می‌شود.

با تأکید بر برخی از وجوه این دو مفهوم وضعیت نامدنیت سیاسی و اجتماعی در جامعه ایران مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. نویسنده کتاب پرداختن به این موضوع را از این رو با اهمیت می‌داند که معتقد است در جوامع در حال گذار به جوامع متجدد - از جمله، جامعه ما - این گذار فقط در مسیر دموکراسی سازی (= دموکراتیزاسیون) به انجام می‌رسد. در چنین جوامعی هرچه پیشینه سیاست، مناسبات اجتماعی و فرهنگ استبدادی و غیر دموکراتیک طولانی‌تر و ماندگارتر باشد نامدنیت های سیاسی - اجتماعی به میراث رسیده از آن پیشینه تاریخی روند دموکراتیزاسیون در امروز را با مشکل‌ها و بحران‌های سخت‌تر و عمیق‌تری مواجه می‌کند. پس تأکید بر این نامدنیت ها و تلاش برای جایگزینی آن با مدنیت سیاسی و اجتماعی را در جهت غلبه بر مشکل‌ها و بحران‌های سیاسی و اجتماعی جامعه در حال گذار و پیشبرد روند دموکراتیزاسیون می‌داند.

موضوع کتاب حاضر مدنیت در اندیشه سیاسی و اجتماعی است که از یک پیشگفتار، دو فصل و یک پی گفتار تشکیل شده است. فهرست کتاب بدین شرح است:

پیشگفتار

فصل یکم: در معنای مدنیت و نامدنیت

۱ ۔ دو وجه مفهوم مدنیت

• مدنیت سیاسی
• مدنیت اجتماعی

٢- دو وجه مفهوم نامدنیت

2-1- نامدنیت سیاسی

2-2- نامدنیت اجتماعی

ضمیمه فصل یکم: برخی ریشه‌های نامدنیت در ایران معاصر

فصل دوم: نامدنیت سیاسی و اجتماعی در ایران

1-نامدنیت سیاسی در ایران

۱-۱- نامدنیت سیاسی حکومت استبدادی

1-2- نامدنیت سیاسی مردم در برابر حکومت استبدادی

1-3- نامدنیت سیاسی در میان مخالفان حکومت استبدادی

2- نامدنیت اجتماعی در ایران

2-1- نارواداری اجتماعی

2-2- نامدنیت در محیط‌های کار

2-3- کلبی مسلکی اجتماعی

2-4- کینه توزی

2-5- ریاکاری

2-6- خودمداری

پی گفتار: گسترش حوزه عمومی

حوزه عمومی و مدنیت سیاسی و اجتماعی

گسترش حوزه عمومی

ارجاع: قاضی‌مرادی، حسن (1391) در فضیلت مدنیت: نگاهی به نامدنیت‌های سیاسی و اجتماعی در ایران، ناشر: کتاب آمه