از جدیدترین موضوعاتی که در سال‌های اخیر در کنار مباحث مربوط به کارآفرینی اقتصادی و سازمانی مطرح گردیده است، کارآفرینی اجتماعی است. کارآفرینی اجتماعی شاخه‌ای از کارآفرینی محسوب می‌شود که رسالت و مأموریت‌های جامعه را دنبال می‌کند و به دنبال حل معضلات اجتماعی می‌باشد. در واقع در کارآفرینی اجتماعی فرد تشخیص می‌دهد که پتانسیلی جهت تغییر اجتماعی وجود دارد و در این راستا زمان، انرژی و هزینه را برای تغییر آن به کار می‌برد.

اگرچه کارآفرینی اجتماعی از مفاهیم نسبتاً جدیدی است که در سال‌های اخیر در ادبیات کارآفرینی مطرح شده است، مفاهیم مورد بحث در کارآفرینی اجتماعی همچون خلق ارزش‌های اجتماعی، مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، رفع نیازهای اجتماعی و ... سابقه‌ای دیرینه و همپای ایجاد تمدن در جوامع بشری دارد. آنچه امروز کارآفرینی اجتماعی نامیده می‌شود در گذشته اساس کارهای خیریه بوده است که به‌ویژه در کشور ما سابقه‌ای طولانی دارد. در سال‌های اخیر بسیاری از صاحب‌نظران به این نتیجه رسیده‌اند که بدون توجه به حل مسائل و معضلات اجتماعی رسیدن به توسعه پایدار برای جوامع امری غیرممکن می‌باشد. به همین دلیل با توجه به گسترش فقر و نابرابری در جوامع، در سال‌های اخیر توجه به کارآفرینی اجتماعی افزایش چشمگیری یافته و سازمان‌های غیردولتی گوناگونی در جوامع مختلف و همچنین در ایران تأسیس گردیدند که حل این معضلات اجتماعی را به‌عنوان موانع اصلی توسعه جوامع هدف اصلی خود قرار داده‌اند و از الگوهای کارآفرینی اجتماعی گوناگونی در این راستا بهره گرفته‌اند.

در پژوهش حاضر الگوهای کارآفرینی اجتماعی در سازمان‌های غیردولتی شهر تهران و فعالیت‌های کارآفرینانه اجتماعی آنان و موانعی که در برابر فعالیت‌های آنان قرار دارد مورد بررسی قرار گرفت و با 30 نفر از مدیران و کارکنان 7 سازمان کارآفرین اجتماعی شهر تهران با روش مصاحبه نیمه ساختاریافته، مصاحبه شد. با استفاده از تکنیک گراندد تئوری، در زمینه الگوهای کارآفرینی اجتماعی در سازمان‌های غیردولتی شهر تهران 8 مقوله به دست که عبارت‌اند از: کمک به حل مشکلات اجتماعی، مدیریت مشارکتی، اعتماد سازی، شفافیت عملکرد، مسئولیت اجتماعی، کمک‌های مردمی و ارتباط مؤثر با دولت و بخش‌های دولتی و غیردولتی. در زمینه فعالیت‌های کارآفرینانه اجتماعی این سازمان‌ها نیز سه مقوله‌ی فعالیت‌های فرهنگی-اجتماعی، حمایت‌های مالی و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی به دست آمد. همچنین در زمینه موانع موجود در مقابل فعالیت‌های کارآفرینانه اجتماعی سازمان‌های غیردولتی شهر تهران در مقوله موانع محیطی و موانع داخلی به دست آمد.

کلیدواژه: کارآفرینی، کارآفرینی اجتماعی

ارجاع: ابراهیم نیا، راحله (1395) الگوهای کارآفرینی اجتماعی در سازمان‌های غیردولتی شهر تهران، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی.