کیفیت زندگی شهری یک مفهوم پیچیده و چند بعدی است که در برگیرنده شاخص‌های کمی و کیفی زندگی می‌باشد. امروزه شاخص‌های اجتماعی و کیفی در پژوهش‌های کیفیت زندگی شهری بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. یکی از معیارهای سنجش کیفیت زندگی میزان رضایتمندی افراد از شرایط زندگی است که این نیازها هم نیازهای مادی و هم نیازهای معنوی را شامل می‌شود. بنا به نظر پژوهشگران امور شهری، باید میان زندگی خوب و زندگی کمی تفاوت قائل شویم چرا که زندگی خوب بر ارزش‌های اجتماعی استوار شده و زندگی کمی در واقع یکی از اهداف افراد جامعه است؛ بنابراین کیفیت زندگی بیش از هر چیزی بر شاخص‌های اجتماعی و کیفی توسعه شهری مبتنی است. علاوه بر این توسعه اجتماعی شهری نیازمند مشارکت مردم در همه ابعاد گوناگون است و بدون مشارکت نمی‌توان به توسعه اجتماعی مردم محور و توسعه پایدار دست پیدا کرد. در واقع مشارکت یکی از الزامات زندگی شهری است و هنگامی تحقق می‌یابد که شهرنشینان از حالت یک شهر نشین بی‌تفاوت به یک شهروند بدل شوند.

در این پژوهش پس از بررسی مفهوم کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی به بررسی مؤلفه‌های آن در شهر رشت پرداخته شده و برای این منظور، جهت جمع آوری اطلاعات حدود 400 پرسشنامه در سطح محله‌های انتخابی توزیع گردید که در نهایت اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون تی تک نمونه‌ای و همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت

نتایج تحقیق نشان دهنده این است که میزان رضایتمندی ساکنین از کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی با افزایش سن رابطه مستقیم و با افزایش سطح تحصیلات رابطه عکس دارد و نیز مشخص گردید مدت سکونت رابطه معنا داری با رضایتمندی از کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی ندارد. سپس به بررسی رابطه بین کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی با مشارکت پرداخته شد که یافته‌ها حاکی از این است که بیشترین عامل مؤثر در ارتقای مشارکت افزایش اعتماد مردم و وجود نهادهای اجتماعی می‌باشد چنانچه تأثیرگذاری بالای همکاری با نهادهای درون محله‌ای در افزایش رضایتمندی از کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی لزوم توجه به نهادهای درون محله‌ای را نمایان می‌سازد تا این نهادها بتوانند با شناخت مشکلات و استفاده از نقاط قوت هر محله نسبت به ارتقا کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی محله‌ها گام بردارند. علاوه بر این میزان مشارکت پذیری در محله‌های شهر رشت (منظریه، استادسرا، حمیدیان) و همچنین میزان اثرگذاری هر یک از مؤلفه‌های کیفیت زندگی در ارتقا مشارکت به تفکیک محلات مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاکی از مشارکت پذیری پایین محله‌ها و اثرگذاری متفاوت مؤلفه‌ها در محله‌های گوناگون است.

کلیدواژه: کیفیت اجتماعی و فرهنگی زندگی، مشارکت

ارجاع: شاد جلالی، کاظم (1398) ارزیابی کیفیت محیط اجتماعی و فرهنگی زندگی در محله‌های شهر رشت به‌منظور افزایش مشارکت شهروندان در امور محله، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان.