تعداد کاربران اینترنت عضو شبکه‌های ‌اجتماعی‌ مجازی ‌رشد روزافزون دارد و بخشی از اتصال به اینترنت معمولاً به خاطر عضویت در این شبکه‌هاست. با توجه به اینکه سرمایه اجتماعی در نتیجه شبکه‌ای از تعاملات و ارتباطات انسانی پدید می‌آید و شبکه‌های اجتماعی مجازی نیز امکان تعامل و ارتباطات انسانی را در فضای مجازیفراهم آورده‌اند، بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سرمایه اجتماعی هدف این پژوهش است واژ سوی دیگر به بررسی سرمایه اجتماعی در دو گروه کاربران اینترنت عضو و غیر عضو شبکه اجتماعی فیس‌بوک پرداخته است.
در این تحقیق سرمایه اجتماعی با تلفیق دیدگاه‌های بوردیو، کلمن، پاتنام، فوکویاما و رویکرد سرمایه اجتماعی شبکه با مؤلفه‌های حمایت اجتماعی و اعتماد ناشی از ارتباط اینترنتی عملیاتی شده است. روش پژوهش پیمایشی و به لحاظ معیار زمان، مقطعی است. جامعه آماری تحقیق دو گروه کاربران اینترنت عضو وغیر عضو شبکه اجتماعی فیس‌بوک با ضابطه سنی 16 تا 54 سال و ساکن شهر تهران می‌باشند. نمونه‌گیری با استفاده از روش‌های خوشه‌ای‌، تصادفی و سیستماتیک با حجم نمونه 384 نفر صورت پذیرفت و برای جمع آوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شد. داده‌های پژوهش به‌صورت توصیفی، تفاوت میانگین‌ها، همبستگی‌های دومتغیره و رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند: میزان سرمایه اجتماعی و حمایت اجتماعی در سطح معناداری 0/000 و 99 درصد اطمینان در دو گروه کاربران اینترنت عضو وغیرعضو شبکه اجتماعی فیس‌بوک تفاوت دارد. از سوی دیگر تفاوت معناداری بین میزان اعتماد به فضای مجازی در دو گروه کاربران اینترنت عضو وغیر عضو شبکه اجتماعی فیس‌بوک مشاهده نشده است. بین اندازه شبکه کاربر (تعداد دوستان در فیس‌بوک) در سطح معناداری 001/0 و میزان ارتباط با دیگران در فیس-بوک در سطح معناداری 000/0 و میزان استفاده از خدمات واممانات فیس‌بوک در سطح معناداری 000/0 و سرمایه اجتماعی با 99 درصد اطمینان، رابطه معناداری وجود دارد. بین میزان استفاده از فیس‌بوک با سطح معناداری 246/0 و تجانسِ دوستان کاربر در فیس‌بوک با سطح معناداری 541/0- و سرمایه اجتماعی با 95 درصد اطمینان رابطه معنا داری مشاهده نشده است. نتایج به دست آمده از رگرسیون چندمتغیره نشان می‌دهد 241/0 درصد تغییرات سرمایه اجتماعی با متغیرهای مستقل (میزان استفاده از فیس‌بوک، اندازه شبکه کاربر در فیس‌بوک، میزان ارتباط با دیگران در فیس‌بوک، تجانس دوستانِ کاربر فیس‌بوک و میزان استفاده از امکانات و خدماتِ فیس‌بوک) مربوط می‌شود. همچنین میزان ارتباط با دیگران با 509/0 بیشترین تأثیر را بر سرمایه اجتماعی در این تحقیق داشته است.
کلیدواژه: فیس‌بوک، سرمایه اجتماعی، شبکه اجتماعی، رسانه، اینترنت، ارتباطات
ارجاع: امیدوار، تابان (1391) بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سرمایه اجتماعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.